فیتنس، کلمه‌ای است که این روزها تقریباٌ در همه جا آن را می‌شنویم یا می‌خوانیم. بسیاری از افراد، فیتنس، تناسب اندام، بدنسازی و جیم (Gym) را یک ورزش واحد در نظر می‌گیرند. آیا این دیدگاه درست است؟ یا بین این وزرش‌ها مرز مشخصی وجود دارد؟
فیتنس چیست؟
فیتنس، یا همان تناسب اندام، چیزی بیش از یک مفهوم ساده است و در حقیقت، بازتاب دهنده شیوه‌ای از زندگی است که بر سلامت جسمانی، بهبود قلب و عروق، تقویت عضلات و افزایش انعطاف پذیری کل بدن تاکید دارد. به عنوان یک مفهوم کل‌نگر، تناسب اندام جنبه‌های مختلفی از بهبود کیفیت زندگی فرد را در بر می‌گیرد، از شرایط فیزیکی گرفته تا تعادل روانی.
فیتنس در سلامت فردی و اجتماعی اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل، لطیفی اسپرت در این مقاله مفهوم آن را شفاف می‌کند، و در پایان، تفاوت فیتنس و بدنسازی را تشریح می‌کند.
فیتنس استایل
فیتنس استایل، یک سبک زندگی است. سبک زندگی مبتنی بر تناسب اندام. در واقع می‌توان فیتنس استایل را ادغام ورزش منظم و فعالیت بدنی در برنامه روزانه دانست. این سبک زندگی شامل درگیر شدن در تمرینات مداوم، پیروی از یک برنامه غذایی متعادل، اطمینان از خواب کافی و مدیریت موثر استرس است.
انتخاب فیتنس استایل به عنوان سبک زندگی، منجر به افزایش طول عمر و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن می‌شود.
فیتنس چلنج
فیتنس چلنج (رقابت تناسب اندام) یک رشته جدید ورزشی است که در سال 2021 از سوی فدراسیون جهانی بدنسازی معرفی شده است. در این رقابت ورزشی، بر خلاف رقابت‌های دیگر این فدراسیون، خبری از نمایش بدن و فیگور نیست.
فیتنس چلنج از 6 ایستگاه دو دقیقه‌ای تشکیل شده است. در هر ایستگاه، ورزشکار باید سعی کند حداکثر رکورد ممکن را به دست آورد. حرکاتی که باید در فیتنس چلنج اجرا شوند، همان حرکات معمول در باشگاه‌های بدنسازی، یعنی بارفیکس، پرش روی جعبه، پارالل، لانج راه‌رفتنی، سیت‌آپ با وزنه و حرکت برپی با دمبل(Burpee) است. عامل مهم موفقیت در فیتنس چلنج، استقامت عضلانی و توان بالای فردی است.
فیتنس چلنج یک رشته ورزشی متشکل از حرکات رایج و باسابقه، اما در شکل و شمایلی جدید است که احتمال می‌رود دیر یا زود به عنوان یک رشته رسمی در المپیک هم پذیرفته شود.
فیتنس فانکشنال
فیتنس فانکشنال، فانکشنال فیتنس یا تمرینات فانکشنال، نوعی تمرین تناسب اندام است که از حرکات طبیعی بدن برای بهبود تعادل، انعطاف‌پذیری، افزایش قدرت، قابلیت حرکت و استقامت استفاده می‌کند.
می‌توان گفت فیتنس فانکشنال شامل تمریناتی است که برای تقلید از حرکات طبیعی بدن، بهبود کلی عملکرد فیزیکی و ارتقای کیفیت فعالیت‌های روزانه طراحی شده‌اند. چنین تمرین‌هایی بر تقویت عضلات میانی (Core)، بهبود تعادل، افزایش انعطاف‌پذیری و ایجاد استقامت تمرکز دارند.
از جمله تمرینات رایج در فانکشنال فیتنس، پرش جعبه، پرش ارتفاع، حمل و جابجایی وزنه و تمرین‌های تعادل روی ترازواره هستند.
تمرینات فانکشنال محدود به ورزشکاران حرفه‌ای نیست و برای تمام افراد مناسب است. همچنین این ورزش به تجهیزات خاصی نیاز ندارد و بیشتر بر وزن بدن متکی است.
ورزش فیزیکال فیتنس
ورزش فیزیکال فیتنس، یک شاخه ورزشی است که حرکات آن ریتمیک و آکروبایتک است. در واقع می‌توان گفت از نظر فنی، ورزش فیتنس و فیزیکال فیتنس هر دو یکی هستند. فیتنس در کنار رژیم غذایی اصولی می‌تواند چربی تجمع کرده در بدن را به کمترین حد خود برساند. همچنین فرم بدن را به صورت ایده آل تغییر می‌دهد.
به طور کلی می‌توان اینطور گفت که هدف اصلی فیتنس، کاهش چربی‌های اضافه بدن، و به تعادل رساندن وزن است. بنابراین در این رشته ورزشی جذاب خبری از عضلات حجیم و بدن‌های رگدار نیست.
در بخش مقایسه فیتنس و بدنسازی خواهید دید که اگر می‌خواهید اندام زیبا و متناسب داشته باشید. بهتر است ورزش فیتنس را انتخاب کنید. زیرا در فیتنس، افزایش توده عضلانی ملاک نیست. نکته جالب دیگر این است که فیتنس بانوان و فیتنس مردان، به جز موارد جزئی، تفاوتی با هم ندارند و همه زنان و مردانی که در شرایط طبیعی به سر می‌برند می‌توانند به ورزش فیزیکال فیتنس بپردازند.
ورزش فیزیکال فیتنس یا تمرینات آمادگی جسمانی، بر افزایش قدرت و استقامت تمرکز دارد. تکنیک‌های ایستا و پویا برای افزایش قدرت عضلانی و انعطاف‌پذیری فیزیکی ترکیب می‌شوند و به بهبود سلامت کلی بدن کمک می‌کنند.
اهداف ورزش فیتنس
اهداف تناسب اندام طیف وسیعی از فواید را هم برای بدن و هم برای ذهن در بر می‌گیرد:
- افزایش سلامت قلب و عروق
- تقویت عضلات
- بهبود استقامت کلی بدن
- مدیریت وزن
- افزایش انعطاف پذیری
- افزایش تعادل و هماهنگی
فیتنس بانوان
برای بانوان، فیتنس فراتر از قلمروهای فیزیکی اهمیت دارد. فیتنس بانوان، رفاه فکری و عاطفی را هم در بر می‌گیرد. درگیر شدن در فعالیت‌های تناسب اندام منظم، اثرات مثبت متعددی بر زندگی زنان دارد. از بهبود سلامت قلبی عروقی گرفته تا افزایش قدرت عضلانی، زنانی که تناسب اندام را در برنامه‌های روزمره خود قرار می‌دهند، می‌توانند زندگی سالم‌تر و رضایت‌بخش‌تری داشته باشند.
بدن زنان دارای ویژگی‌های فیزیولوژیکی منحصر به فرد است و برنامه‌های تناسب اندامِ مناسب، می‌تواند این نیازهای خاص را برطرف کند. مزایای چندوجهی فیتنس بانوان، شامل افزایش تراکم استخوان است که برای پیشگیری از پوکی استخوان، بیماری‌ای که در بین زنان شایع‌تر است، ضروریست. علاوه بر این، تناسب اندام نقش حیاتی در تعادل هورمونی ایفا می کند و به مدیریت علائم بیماری‌هایی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) و یائسگی کمک می‌نماید.
فواید فیتنس برای بانوان
- پرورش سلامت جسمی و روانی
مزایای تناسب اندام برای زنان جنبه‌های جسمی و روانی رفاه را در بر می‌گیرد. علاوه بر بهبود سلامت قلب و عروق که منجر به کاهش خطرات بیماری‌های قلبی می‌شود، فعالیت بدنی منظم به مدیریت وزن کمک می‌کند، زیرا متابولیسم را افزایش می‌دهد و در حفظ ترکیب بدنی سالم نقش دارد.
فراتر از فواید فیزیکی، تناسب اندام به وضوحِ ذهنی و انعطاف‌پذیری عاطفی کمک می‌کند. انجام ورزش، باعث ترشح اندورفین می‌شود که معمولاً به عنوان هورمون‌های “احساس خوب” شناخته می‌شود. اندورفین استرس را کاهش می‌دهد و خلق و خو را بهبود می‌بخشد. احساس خوشایند حاصل از دستیابی به اهداف تناسب اندام، اعتماد به نفس و عزت نفس زنان را بیشتر تقویت می‌کند.
زنان اغلب نقش‌ها و مسئولیت‌های مختلفی را می‌پذیرند. بنابراین بدیهیست که مدیریت استرس را در اولویت قرار دهند. فیتنس برای زنان به عنوان یک خروجی سازنده برای استرس عمل می‌کند و توانایی مقابله با چالش‌های زندگی را افزایش می‌دهد.
علاوه بر این، تناسب اندام می‌تواند حس اجتماعی بودن را از طریق فعالیت‌های گروهی تقویت کند و محیطی حمایتی برای زنان ایجاد کند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و انگیزه ایجاد کنند.
عوارض فیتنس بانوان
فیتنس بانوان فواید زیادی برای آنها دارد. با این حال ضروری است که احتیاط کرده و به دنبال توصیه‌های حرفه‌ای، به ویژه در دوران بارداری یا شرایط خاص پزشکی باشید. به جز در موارد خاص درمانی، یا شرایط ویژه‌ای مثل بارداری که به مشورت پزشک نیاز است، عوارض خاصی برای خانم‌ها ندارد.
تفاوت بدنسازی و فیتنس
هرچند بدنسازی و تناسب اندام، اغلب به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما هرکدام از این ورزش‌ها نمایانگر رویکردهای متفاوتی هستند. فیتنس بر سلامتی کل نگر تاکید دارد که شامل تناسب اندام قلبی عروقی، قدرت عضلانی، انعطاف پذیری و سرزندگی است. هدف اصلی تناسب اندام، ارتقای سلامتی کامل، تقویت هر دو جنبه فیزیکی و ذهنی زندگی است.
تفاوت در اهداف ورزش فیتنس و بدنسازی
هم فیتنس و هم بدنسازی، هر دو ورزش‌های فوق‌العاده‌ای هستند که بر بهبود فیزیکی تمرکز دارند. اما تفاوت‌هایی نیز با هم دارند که مهم‌ترین این تفاوت‌ها، هدف ورزشکار و نتیجه نهایی است.
هدف فیتنس، افزایش سلامت و تندرستی، و رسیدن به اندامی متناسب و زیباست. در حالی که بدنسازی، بر رشد عضلات و زیبایی شناسی از منظر درشتی و حجم عضلات و نمای کلی بدن تأکید دارد.
در فیتنس، ورزشکار به دنبال تراشیدن اندام خود است تا به فرمی شکیل و ایده‌آل برسد. در بدنسازی، هدف عضله‌سازی، حجم‌دهی، ایجاد کات در اندام‌هایی مثل بازوها، و نمایان کردن رگ‌های برجسته از زیر پوست است.
بدنسازی یا فیتنس: کدام را انتخاب کنیم؟
تصمیم برای انتخاب بین بدنسازی و فیتنس کاملاً به اهداف و اولویت‌های شخصی شما بستگی دارد. اگر هدف اصلی شما رشد قابل توجه عضلات است، بدنسازی می‌تواند مسیر مناسب‌تری برای شما باشد. اما اگر یک رویکرد جامع که سلامت قلب و عروق، قدرت عضلانی، انعطاف پذیری و سرزندگی کلی را در بر می‌گیرد برایتان اولویت دارد، فیتنس انتخاب ایده‌آل شماست.
در نهایت، هر دو ورزش، هم بدنسازی و هم تناسب اندام، به سلامت و تندرستی شما کمک می‌کنند. اما تاکید بر اهداف و روش‌ها متفاوت است. هر مسیری را که انتخاب می‌کنید، به یاد داشته باشید که ثبات، فداکاری و سبک زندگی متعادل نقشی اساسی در تحقق نتایج دلخواه شما دارد.
بیشتر بخوانید: معرفی کامل انواع دستگاه بدنسازی
زمان انجام تمرینات تناسب اندام
بهترین زمان برای شرکت در تمرینات تناسب اندام، به برنامه و اولویت‌های شخصی شما بستگی دارد. ثبات و پایبندی به روال تناسب اندام، عوامل کلیدی در دستیابی به نتایج مطلوب است.
فیتنس را با هدف افزایش رفاه، کیفیت زندگی و شادابی خود بپذیرید. از طریق ادغام تمرینات تناسب اندام، راه را به سمت یک سبک زندگی سالم‌تر و فعال‌تر هموار کنید.
جمع‌بندی لطیفی اسپرت
در این مقاله درباره فیتنس مطالب کلیدی و مهمی را بیان کردیم. ابتدا گفتیم که فیتنس چیست، از فواید آن برای بدن گفتیم و مزایای فیتنس بانوان را تجزیه و تحلیل کردیم. در پایان هم به سؤال ابتدایی پاسخ دادیم و تفاوت اصلی فیتنس و بدنسازی را شرح دادیم.
لطفاً در پایان این مقاله از تجربه خودتان در این زمینه بگویید. آیا ممکن است شما مسیر خود را اشتباه می‌رفته‌اید و این مطلب به شما کمک کرده باشد تا روش اهداف خود را بازنگری و اصلاح کنید؟